ﺍﻟﺤﻤﺪﻟﻠﻪ ﺭﺏ ﺍﻟﻌﺎﻟﻤﻴﻦ ﻭﺍﻟﺼﻼﺓ ﻭ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﻋﻠﻲ ﺃﺷﺮﻑ ﺍﻷﻧﺒﻴﺎء ﻭ ﺍﻟﻤﺮﺳﻠﻴﻦ...
ﭼﻴﺰﻱ ﮐﻪ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺭﻡ ﺩﺭ ﺍﻭﻝ ﺻﺤﺒﺘﻢ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺍﺳﺖ، ﺍﻣﺎ ﺍﻳﻦ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺳﻌﺎﺩﺕ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ؟ ﻭ ﺍﺯ ﭼﻪ ﺍﺭﮐﺎﻧﻲ ﺗﺸﮑﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻳﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺸﮑﻴﻞﺩﻫﻨﺪﻩی ﺁﺭﺍﻣﺶ ﮐﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺁﻥ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﻭ ﺳﻌﺎﺩﺕ ﮐﻨﺪ ﭼﻴﺴﺖ؟
ﻭﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩﻱ ﮐﻪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻋﻘﻞ ﻭ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻲﮐﻨﻴﻢ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺩﻭ ﭼﻴﺰ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺭﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﻳﻪ ﺁﻥ ﺩﻭ ﭼﻴﺰ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﻭ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮐﺮﺩ، ﻳﮑﻲ ﺁﺯﺍﺩﻱ ﻭ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺑﺮﺍﺑﺮﻱ.
ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺁﺯﺍﺩﻱ ﺍﺯ ﺍﻭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ ﻗﻄﻌﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺑﺸﻮﺩ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻧﺎﺑﺮﺍﺑﺮﻱ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﮑﻨﺪ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﻭﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﻖ ﻭ ﺣﻘﻮﻗﺶ ﺿﺎﻳﻊ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﺑﺮﺍﺑﺮﻱ ﻧﺘﻮﺍﻧﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺣﻘﻮﻗﺶ ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﮐﻨﺪ. ﺍﻣﺎ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺁﺯﺍﺩﻩ، ﮐﺴﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺁﺯﺍﺩ ﮔﺸﺘﻪ ﺍﺯ ﻫﻮﺍﻱ ﺧﻮﺩ ﻭ ﻫﻮﺍﻱ ﻧﻔﺲ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻫﻮﺍﻱ ﺧﻮﺩ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻫﻮﺍﻱ ﺧﻠﻖ ﻭ ﺩﺭ ﻋﺮﺻﻪﻱ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺑﺮﺍﺑﺮﻱ ﺩﺍﺭﺩ. ﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺨﺼﻲ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻭ ﺑﺎ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ، ﺍﻣﺎ ﺳﺆﺍﻝ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺁﺯﺍﺩﮔﻲ ﻭ ﺑﺮﺍﺑﺮﻱ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﮔﻤﺸﺪﻩﻱ ﺍﻭﺳﺖ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍند ﺗﻀﻤﻴﻦ شود؟
ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺗﻤﺪﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺑﺒﺨﺸﺪ ﻭﻟﻲ ﻋﻘﻞ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻭ ﻧﮕﻴﺮﺩ، ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺑﺪﻫﺪ ﻭﻟﻲ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺎﺩﻳﺖ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﻧﮑﻨﺪ، ﺁﻥ ﺗﻤﺪﻥ، ﺳﻤﺖ و ﺳﻮﻱ ﺁﺧﺮﺕ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﺪ ﺍﻣﺎ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﻧﻴﺎﻳﺶ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﻧﮑﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ؟ ﺑﺎ ﮐﻤﻲ ﺩﻗﺖ ﻭ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﻭﺭﻕ ﺯﺩﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﺳﺎﻳﻪ ﻳﮏ ﭘﺮﭼﻢ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺩﻭ ﻧﻌﻤﺖ ﻭ ﺩﻭ ﺍﺭﺯﺵ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺴﺎﻥ نگاه ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺷﺪﻩ ﺩﻳﺪ ﻭ ﺁﻥ ﻫﻢ ﭘﺮچم «ﻻ ﺇﻟﻪ ﺇﻻ ﺍﻟﻠﻪ» ﺍﺳﺖ ﭼﻮﻥ ﭘﻴﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﮐﻠﻤﻪ ﻣﺒﺎﺭﮐﻪ ﻳﺎ ﮐﻠﻤﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ، ﻫﻤﻴﻦ ﺁﺯﺍﺩﻱ ﻭ ﺑﺮﺍﺑﺮﻱ ﺍﺳﺖ.
ﭼﻮﻥ ﻻ ﺇﺍﻟﻪ ﺇﺍﻻ ﺍﻟﻠﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺧﻮﺩ ﭘﻴﺎﻡ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﻭ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺩﺍﺭﺩ: (ﻭﺍﻟﺬﻳﻦ ﺁﻣﻨﻮﺍ ﻭﻟﻢ ﻳﻠﺒﺴﻮﺍ ﺇﻳﻤﺎﻧﻬﻢ ﺑﻈﻠﻢ ﺃﻭﻟﺌﮏ ﻟﻬﻢ ﺍﻷﻣﻦ ﻭ ﻫﻢ ﻣﻬﺘﺪﻭﻥ) [انعام: ۸۲] ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺁﻳﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻭ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﮐﺴﻲ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻫﻞ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﺍﻫﻞ ﻻ ﺇﻟﻪ ﺇﻻ ﺍﻟﻠﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﺮﮎ ﺁﻏﺸﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺑﺎﺯ در ﻗﺮﺁﻥ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﻴﻢ: «ﺃﻻ ﺇﻥ ﺃﻭﻟﻴاء ﺍﻟﻠﻪ ﻻ ﺧﻮﻑ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻭﻻ ﻫﻢ ﻳﺤﺰﻧﻮﻥ» [یونس: ۶۲] ﻳﻌﻨﻲ ﻳﺎﺭﺍﻥ ﺧﺪﺍ ﻧﻪ ﺑﺮ ﺁﻥﻫﺎ ﺗﺮﺳﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻪ ﺍﻧﺪﻭﻫﻲ، ﻳﻌﻨﻲ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﮐﺎﻣﻞ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﺍﻳﻦﻫﺎ ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ «ﺍﻟﺬﻳﻦ ﺁﻣﻨﻮﺍ ﻭ ﮐﺎﻧﻮﺍ ﻳﺘﻘﻮﻥ» [یونس: ۶۳] ﮐﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺩﻭ ﮔﻮﻫﺮ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﻭ ﺗﻘﻮﺍ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻧﺪ.
ﭘﺲ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﭘﺮﭼﻢ ﻻ ﺇﻟﻪ ﺇﻻ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺁﺯﺍﺩﻱ ﻭ ﺑﺮﺍﺑﺮﻱ و ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﮐﺮﺩ. ﺁﺭﻱ ﺑﺎ ﺧﺪﺍ ﺯﻳﺴﺘﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪﺍﺵ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﺳﺖ، ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﻭ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ. در ﺳﻮﺭﻩ ﺭﻋﺪ میخوانیم: «ﺍﻟﺬﻳﻦ ﺁﻣﻨﻮﺍ ﻭ ﺗﻄﻤﺌﻦ ﻗﻠﻮﺑﻬﻢ ﺑﺬﮐﺮ ﺍﻟﻠﻪ...» [رعد: ۲۸] ﺁﻥﻫﺎﻳﻲ ﮐﻪ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ﺑﺎ ﺫﮐﺮ ﺧﺪﺍ ﺩﻝﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺁﺭﺍﻡ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﺑﻌﺪ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﮏ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﻋﻼﻡ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ «... ﺃﻻ ﺑﺬﮐﺮ ﺍﻟﻠﻪ ﺗﻄﻤﺌﻦ ﺍﻟﻘﻠﻮﺏ...» [رعد: ۲۸] ﺁﮔﺎﻩ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺫﮐﺮ ﺧﺪﺍ ﺩﻝﻫﺎ ﺁﺭﺍﻡ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ.
ﺩﺭ ﺳﺎﻳﻪ ﻻ ﺇﺍﻟﻪ ﺇﻻ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﺳﻌﺎﺩﺕ ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﮐﻨﻴﻢ ﭘﺲ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﮐﻠﻤﻪ ﻭ ﺩﻳﻨﻲ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﮐﻠﻤﻪ ﺭﺍ ﺍﺳﺎﺱ ﻭ ﺭﮐﻦ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺯ ﭼﻪ ﻋﻈﻤﺘﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺁﻧﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﺰﺭﮒ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮﻥ ﺩﻳﻦ ﺧﺪﺍﺳﺖ «ﺇﻥّ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﻋﻨﺪ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻹﺳﻼﻡ» [آل عمران: ۱۹] ﺩﻳﻦ ﭼﻮﻥ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﻋﻈﻴﻢ ﺷﺪ، ﺩﻳﻨﺪﺍﺭ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﻈﻤﺖ ﺧﻮﺩ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺑﮕﻴﺮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺑﺮﮐﺎﺕ ﻭ ﻧﻌﻤﺖﻫﺎﻱ ﺁﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﮐﻨﺪ.
ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻮﻳﺎ ﻭ ﺯﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﻝﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﻭ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﺩﺭ ﺳﻮﺭﻩ ﻗﺼﺺ ﺫﮐﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﺳﻮﺭﻩ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻗﺎﺭﻭﻥ ﺍﺳﺖ، ﻗﺎﺭﻭﻧﻲ ﮐﻪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻣﺎﻝ ﻭ ﺛﺮﻭﺕ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺛﺮﻭﺗﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﺯﻣﺎﻧﻪ ﺧﻮﻳﺶ ﺍﺳﺖ ﻭ ﮐﺴﻲ ﺑﺎ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺛﺮﻭﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺬﻣﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﺩ، ﺛﺮﻭﺕ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻧﻌﻤﺖ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﻣﺎ ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﺳﻔﺎﺭﺷﺎﺕ ﻗﺮﺁﻥ ﮐﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻣﺎﻝ ﻭ ﺛﺮﻭﺕ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺜﻞ ﺫﻱ ﺍﻟﻘﺮﻧﻴﻦ ﺍﻣﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪﺍﻧﺪ ﻭﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﻧﻴﺎﻱ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻳﮏ ﺳﺮﻱ ﺍﺻﻮﻝ ﺭﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﻪ ﺩﭼﺎﺭ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﻪ ﺗﻔﺮﻳﻂ ﻭ ﻧﻪ ﺩﻧﻴﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﮐﻨﺪ ﻭ ﻧﻪ ﺁﺧﺮﺕ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻓﺪﺍﻱ ﺩﻧﻴﺎﻳﺶ ﮐﻨﺪ ﻭ ﻧﻪ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﻓﺪﺍﻱ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﻮﺩ ﻣﻲﮐﻨﺪ، ﺍﻭ ﮐﺴﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﻫﻢ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻮﺩﺵ ﻭ ﻫﻢ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ، ﺑﻪ ﻓﻀﻞ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺳﻌﺎﺩﺗﻲ ﻣﻬﻴﺎ ﻣﻲﮐﻨﺪ، ﭘﺲ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺻﺎﻟﺢ ﻭ ﻣﺼﻠﺢ. ﻗﺎﺭﻭﻥ ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺎﻝ ﻭ ﺛﺮﻭﺕ ﺷﺪ ﺍﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺻﻮلی ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺑﺸﻮﺩ ﺗﺎ ﺗﻮﺍﺯﻥ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻧﺨﻮﺭﺩ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﺎﻝ ﻭ ﺛﺮﻭﺗﺶ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺷﻮﺩ.
ﺩﺍﻧﺎﻳﺎﻥ ﻗﻮﻡ، ﻗﺎﺭﻭﻥ ﺭﺍ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣﻲﮐﻨﻨﺪ، ﻧﺼﻴﺤﺘﻲ ﮐﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍست:
ﺍﺻﻞ ﺍﻭﻝ: «... ﻻ ﺗﻔﺮﺡ ﺍﻥ ﺍﻟﻠﻪ ﻻﻳﺤﺐ ﺍﻟﻔﺮﺣﻴﻦ» [قصص: ۷۶] ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﺎﻝ ﻭ ﺛﺮﻭﺕ ﺧﻮﺩ ﻏﺮّﻩ ﺷﻮﺩ ﻭ دچار ﺧﻮﺩﮐﺎﻣﮕﻲ گردد ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮﺩ ﻭ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻭ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﺎ ﻣﺎﻝ ﻭ ﺛﺮﻭﺗﺶ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻓﺴﺎﺩ ﺑﮑﺸﺎند.
ﺍﺻﻞ ﺩﻭﻡ: «ﻭﺍﺑﺘﻎ ﻓﻴﻤﺎ ﺁﺗﺎﮎ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﺪﺍﺭ ﺍﻵﺧﺮﺓ...» [قصص: ۷۷] ﺑﺎ ﻣﺎﻝ ﻭ ﺛﺮﻭﺕ ﺧﻮﻳﺶ ﺁﺧﺮﺕ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺁﺑﺎﺩ ﮐﻦ ﻭ ﭘﻠﻲ ﺑﻨﺎ ﮐﻦ ﮐﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﺮﻳﻦ ﺑﺮﺳﻲ. ﭼﮕﻮﻧﻪ؟ ﺑﺎ ﻣﺎﻝ ﻭ ﺛﺮﻭﺗﺖ ﺧﺎﺩﻡ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺎﺵ. ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﮐﺮﻡ-ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭﺳﻠﻢ-، ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ: «ﺃﺣﺐ ﺍﻟﻌﺒﺎﺩ ﺍﻟﻲ ﺍﻟﻠﻪ ﺃﻧﻔﻌﻬﻢ» ﻣﺤﺒﻮﺏﺗﺮﻳﻦ ﺧﻠﻖ ﺧﺪﺍ ﮐﺴﻲ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻔﻴﺪﺗﺮ ﺍﺳﺖ.
ﺍﺻﻞ ﺳﻮﻡ: «ﻭ ﻻﺗﻨﺲ ﻧﺼﻴﺒﮏ ﻣﻦ ﺍﻟﺪﻧﻴﺎ» [قصص: ۷۷] ﺳﻬﻢ ﺩﻧﻴﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﻧﮑﻦ، ﺁﺭﻱ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ، ﺁﺧﺮﺗﻲ ﺑﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ ﮐﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﻧﻴﺎﻳﺶ ﻫﻢ ﺑﻲﻧﺼﻴﺐ ﻧﮑﻨﺪ.
ﺍﺻﻞ ﭼﻬﺎﺭﻡ: ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﻲﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﻤﻪﮐﺲ ﻭ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪی ﻧﻴﮑﻲ ﻭﺧﻮﺑﻲ ﺍﺳﺖ، ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﭼﺸﻤﻪ ﺁﺏ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﻨﻴﺪ ﮐﻪ ﺁﺏ ﺧﻨﮏ ﻭ ﺯﻻﻝ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﺩﺍﺭﺩ، ﺍﮔﺮ ﺣﻴﻮﺍﻧﻲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺨﻮﺭﺩ، ﺯﻻﻝ ﻭ ﺧﻨﮏ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺻﺎﺣﺒﺶ ﺑﺨﻮﺭﺩ ﻫﻢ ﻫﻤﺎﻥﻃﻮﺭ ﺍﺳﺖ، ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻭ ﻧﻴﮑﻲ ﺍﺳﺖ، ﭘﺲ ﺍﻳﻦ یک ﺍﺻﻞ است: «ﺃﺣﺴﻦ ﮐﻤﺎ ﺃﺣﺴﻦ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﻴﮏ» [قصص: ۷۷] ﺍﻱ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻧﻴﮑﻲ ﮐﻦ! ﻧﻔﺮﻣﻮﺩ ﺑﻪ ﭼﻪ ﮐﺴﻲ، «ﻣﻔﻌﻮﻝ ﺑﻪ» ﺣﺬﻑ ﺷﺪه است، ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﺲ، ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻧﻴﮑﻲ ﺑﺸﻮﻱ، ﻃﺮﻑ ﺗﻮ ﺁﺷﻨﺎﺳﺖ ﻳﺎ ﻏﺮﻳﺒﻪ، ﺩﻭﺳﺖ ﺍﺳﺖ ﻳﺎ ﺩﺷﻤﻦ، ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻳﺎ ﺣﻴﻮﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﻓﺮﻗﻲ ﻧﻤﻲﮐﻨﺪ، ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﻤﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪی ﻧﻴﮑﻲ ﺑﺎﺷﻲ، ﻣﻦ ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻧﻴﮑﻲ ﮐﻨﻢ ﺍﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ؟ «ﮐﻤﺎ ﺍﺣﺴﻦ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﻴﮏ» [قصص: ۷۷] ﺁﻥ ﭼﻨﺎﻥ ﮐﻪ ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﻴﮑﻲ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ، ﺳﺒﺤﺎﻥ ﺍﻟﻠﻪ، ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺜﻞ ﺧﺪﺍﻳﺖ ﻧﻴﮑﻮﮐﺎﺭ ﺑﺸﻮﻱ ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺣﺪ ﻇﺮﻓﻴﺘﺖ، ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ از انسان ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺧﺪﺍﻳﺶ ﻧﻴﮑﻲ ﮐﻨﺪ، ﺗﻮ ﮔﻨﺎﻩ ﮐﺮﺩﻱ ﻭ ﺧﺪﺍ ﻫﻢ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪ، ﺗﻮ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﻦ، ﺗﻮ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﮐﺮﺩﻱ ﻭ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺗﻮ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﻋﻔﻮ ﻭ ﺑﺨﺸﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ، ﺑﺎ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﻦ. ﺁﺭﻱ ﺍﺯ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪﺍﻱ ﺭﺍ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻴﮑﻮﮐﺎﺭ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻪ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﮐﻨﺪ ﻭ ﻧﻪ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﺑﭙﺬﻳﺮﺩ، ﻧﻪ ﻇﻠﻢ ﮐﻨﺪ ﻭ ﻧﻪ ﻇﺎﻟﻢ ﺭﺍ ﺑﭙﺬﻳﺮﺩ، ﻧﻪ ﮐﺴﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﺑﮑﺸﺎﻧﺪ ﻭ ﻧﻪ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﺭﺍ ﺑﭙﺬﻳﺮﺩ، ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻳﮏ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﺒﺎﺭﮎ ﻣﻲﺷﻮﺩ.
ﺑﻪ ﺁﻳﺎﺕ ﺳﻮﺭﻩ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﻴﺪ: «ﺿﺮﺏ ﺍﻟﻠﻪ ﻣﺜﻼ ﮐﻠﻤﺔ ﻃﻴﺒﺔ ﻛﺸﺠﺮﺓ ﻃﻴﺒﺔ ﺃﺻﻠﻬﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﻭ ﻓﺮﻋﻬﺎ ﻓﻲ ﺍﻟﺴﻤاء...» [ابراهیم: ۲۴] ﮐﺴﻲ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﺭﺷﺪ ﻣﻲﮐﻨﺪ، ﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺳﺖ، ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺩﺭﺧﺘﻲ ﮐﻪ ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﺍﻋﻤﺎﻕ ﺯﻣﻴﻦ ﺩﺍﺭﺩ ﻳﻌﻨﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﻗﺪﻡ ﺍﺳﺖ، ﺷﺎﺧﻪﻫﺎﻳﺶ ﺳﺮ ﺑﻪ ﻓﻠﮏ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﻳﻌﻨﻲ ﺍﻭ ﺑﺎ ﻋﺰﺕ ﻭ ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭﻱ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﮐﻨﺪ، ﻭ ﺩﺍﺋﻤﺎ ﺍﻳﻦ ﺩﺭﺧﺖ ﺛﻤﺮ ﻣﻲﺩﻫﺪ، ﺁﻥ ﻫﻢ ﺛﻤﺮﻱ ﻃﺒﻖ ﻧﻴﺎﺯ ﺍﻧﺴﺎﻥ، ﺷﻤﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺧﺎﻧﻪ ﺩﺭﺧﺘﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺳﺎﻝ ﺛﻤﺮ ﺑﺪﻫﺪ، ﺁﻥ ﻫﻢ ﺛﻤﺮﻫﺎﻱ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﻭ ﻃﺒﻖ ﻧﻴﺎﺯ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻣﻴﻮﻩ ﺑﺪﻫﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺧﺪﻣﺖ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ، ﻓﺮﺩ ﻣؤﻣﻦ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺷﻮﺩ، ﺁﻳﺎ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﮐﺮﺩ؟ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎﻳﻲ ﮐﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ، ﺧﻄﺎﮐﺎﺭ ﻭ ﮔﻨﺎﻫﮑﺎﺭ ﺑﺎﺷﻨﺪ، ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻭ ﻧﻴﮑﻲ ﺷﻮﻧﺪ؟ ﺁﺭﻱ ﺍﮔﺮ ﺧﻮﺏ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﺭﺍ ﺩﺭﻳﺎﺑﻴﻢ ﻣﻲبینیم ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﻫﻢ ﺩﻧﻴﺎ ﻭ ﻫﻢ ﺁﺧﺮﺕ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺭﺍ ﺁﺑﺎﺩ ﮐﻨﺪ.
ﭼﺮﺍ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺰﺭﮒ ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﺩﻳﻨﻲ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ:
۱. ﺭﺑﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ، ﻳﻌﻨﻲ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﻭ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﺑﺎﻭﺭ ﻣﻲﮐﻨﻴﻢ ﮐﻪ ﺟﺎﻣﻊ ﻭ ﻣﺎﻧﻊ ﻭ ﮐﺎﻣﻞ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﻫﺮ ﺧﻄﺎ ﻭ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﻣﺼﻮﻥ ﺍﺳﺖ ﺣﺘﻲ ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ-ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ-، ﻧﻴﺴﺖ «ﻭ ﻣﺎ ﻳﻨﻄﻖ ﻋﻦ ﺍﻟﻬﻮﻱ ﺇﻥ ﻫﻮ ﺇﻻ ﻭﺣﻲ ﻳﻮﺣﻲ» [نجم: ۳-۴] ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺯ ﻫﻮﻱ ﻭ ﻫﻮﺱ ﺳﺨﻦ ﻧﻤﻲﮔﻮﻳﺪ، ﺁﻥ ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻭﺣﻲ و ﺍﺯ ﺟﺎﻧﺐ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺍﺳﺖ.
۲. ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ: ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺪﺍ ﻃﺒﻖ ﻧﻴﺎﺯ ﻭ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪﻫﺎﻱ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﺭﺍ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﻭ ﺧﺪﺍ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﻭ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﻭ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺁﮔﺎﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻭ ﺩﻳﻨﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭ ﺍﺳﺖ.
۳. ﺟﺎﻣﻊ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ، ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﻗﻮﻡ ﻭ ﻧﮋﺍﺩ ﺧﺎﺻﻲ ﻧﻴﺴﺖ، ﺑﻠﮑﻪ ﺁﻣﺪﻩ تا ﻫﻤﻪ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺧﻄﺎﺏ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ: «ﻳﺎ ﺃﻳﻬﺎﺍﻟﻨﺎﺱ ﺍﻋﺒﺪﻭﺍ ﺭﺑﮑﻢ...» [بقرة: ۲۱] «ﻳﺎ ﺃﻳﻬﺎﺍﻟﻨﺎﺱ ﺍﺗﻘﻮا ﺭﺑﮑﻢ...» [نساء: ۱] «ﻗﻞ ﻳﺎ ﺃﻳﻬﺎﺍﻟﻨﺎﺱ ﺇﻧﻲ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﻴﮑﻢ ﺟﻤﻴﻌﺎ...» [اعراف: ۱۵۸] ﭘﺲ ﺩﻳﻦ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﻤﻪ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﻣﮑﺎﻧﻲ.
۴. ﻣﻴﺎﻧﻪﺭﻭﻱ ﻭ ﺍﻋﺘﺪﺍﻝ: ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﮐﺮﻡ-ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ-، ﻓﺮﻣﻮﺩ: «ﺧﻴﺮ ﺍﻷﻣﻮﺭ ﺃﻭﺳﻄﻬﺎ» ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﮐﺎﺭﻫﺎ، ﮐﺎﺭﻱ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻋﺘﺪﺍﻝ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﻴﺎﻧﻪﺭﻭﻱ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ «ﻭ ﮐﺬﻟﮏ ﺟﻌﻠﻨﺎﮐﻢ ﺃﻣﺔ ﻭﺳﻄﺎ ﻟﺘﮑﻮﻧﻮﺍ ﺷﻬﺪاء ﻋﻠﻲ ﺍﻟﻨﺎﺱ» [بقرة: ۱۴۳] ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺍﻣﺘﻲ ﻣﻴﺎﻧﻪﺭﻭ ﻭ ﻣﻌﺘﺪﻝ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻳﻢ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻭ ﺭﺍﻩ ﺷﻤﺎ ﺍﻓﺮﺍﻁ ﻭ ﺗﻔﺮﻳﻂ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺍﻟﮕﻮﻳﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺑﺎﺷﻴﺪ، ﺁﺭﻱ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﮐﻪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺷﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﺍﺳﺖ، ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺍﻟﮕﻮﻳﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻫﻤﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﺮﺍ؟ ﭼﻮﻥ «... ﺃﺧﺮِﺟَﺖ للناس...» [آل عمران: ۱۱۰] ﺍﺳﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﺁﻣﺪﻩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮﻱ ﺑﺎﺷﺪ.
۵. ﻭﺍﻗﻊﮔﺮﺍ ﻭ ﻭﺍﻗﻊﺑﻴﻦ ﺍﺳﺖ: ﺍﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎﻱ ﻭﺍﻗﻊﮔﺮﺍﻳﻲ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﺁﺳﺎﻥ ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﺣﺮﺝ ﺍﺳﺖ «... ﻣﺎ ﻋﻠﻴﮑﻢ ﻓﻲ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﻣﻦ ﺣﺮﺝ...» [حج: ۷۸] ﺭﻭﺯﻩ ﺭﺍ ﺭﮐﻦ ﺩﻳﻦ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﻣﺎ ﮐﺴﻲ ﮐﻪ ﺑﻴﻤﺎﺭ ﺍﺳﺖ ﻫﺮﮔﺰ ﺭﻭﺯﻩ ﺑﺮ ﺍﻭ ﻭﺍﺟﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺟﺎﻳﻲ ﮐﻪ ﺭﻭﺯﻩ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﺑﻴﻨﺪﺍﺯﺩ ﺑﺮ ﺍﻭ ﺣﺮﺍﻡ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
۶. ﺷﻔﺎﻑ ﻭ ﻭﺍضح ﺍﺳﺖ: ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻤﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﻲﻓﻬﻤﻨﺪ ﻭ ﺩﺭﮎ ﻣﻲﮐﻨﻨﺪ.
۷. ﻭ ﺩﺭ ﺁﺧﺮ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﻳﮏ ﻭﻳﮋﮔﻲ ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺁﻥ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ «ﺗﺒﺎﺭﮎ ﺍﻟﺬﻱ ﻧﺰﻝ ﺍﻟﻔﺮﻗﺎﻥ ﻋﻠﻲ ﻋﺒﺪﻩ ﻟﻴﮑﻮﻥ ﻟﻠﻌﺎﻟﻤﻴﻦ ﻧﺬﻳﺮﺍ» [فرقان: ۱]
ﺁﺭﻱ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲ ﺑﺰﺭﮔﺶ ﺁﻣﺪﻩ ﺗﺎ ﺯﻣﻴﻦ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﻭﺻﻞ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺑﺮﺳﺪ ﻭ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺁﺯﺍﺩﻱ ﻭ ﺑﺮﺍﺑﺮﻱ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﺁﺯﺍﺩﮔﻲ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻨﺪﻩ ﺧﺪﺍ ﺑﺎﺷﻴﻢ، ﻻ ﺇﻟﻪ ﺇﻻ ﺍﻟﻠﻪ.
ﺷﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺭﺍ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﺷﻨﻴﺪﻳﺪ ﻭﻗﺘﻲ ﺍﺑﻦﻋﺎﻣﺮ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺁﻣﺪ ﻭ ﺭﺳﺘﻢ ﻓﺮﺥﺯﺍﺩ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺳؤﺍﻝ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﺑﻪ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﺁﻣﺪﻩﺍﻳﺪ؟ ﺍﻳﻦ ﺟﻤﻼﺕ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﺭﺍ ﮔﻔﺖ: ﻣﺎ ﺧﻮﺩ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩﺍﻳﻢ؛ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺨﺘﻪ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻣﺮ ﺧﺪﺍ ﺁﻣﺪﻩﺍﻳﻢ، ﺗﺎ ﺍﻳﻦ ﮐﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﺑﻨﺪﮔﺎﻥ ﺑﺮﻫﺎﻧﻴﻢ ﻭ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻭ ﺳﻮﻱ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺧﺪﺍ ﺑﮑﺸﺎﻧﻴﻢ ﻭ ﺍﺯ ﺗﻨﮕﻲ ﺩﻧﻴﺎ ﻧﺠﺎﺗﺸﺎﻥ ﺩﻫﻴﻢ ﻭ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﺁﺧﺮﺕ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﮐﻨﻴﻢ ﻭ ﺍﺯ ﺳﺘﻢ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺑﺮﻫﺎﻧﻴﻢ ﻭ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﺯﻳﺮ ﭼﺘﺮ ﻋﺪﺍﻟﺖ ﺍﺳﻼﻡ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻴﻢ.
نظرات